Testament de Jean Colomb, bourgeois de Bordeaux : Edition électronique

Préparation de la version électronique : Stephanie Smith
Conversion au standard TEI et étiquettage des verbes : Stephanie Smith, Thomas Field


Source: Delpit, Jules. Testament de Jean Colomb, bourgeois de Bordeaux. Archives historiques du département de la Gironde 4 (1863) : 57–62.

analysisverbs
  • L’édition publiée comprend un document.

  • Aucun problème particulier d’ordre rédactionnel.

    Explication des principes d’édition


  • Les corrections et les modification sont soulignées ; une fenêtre contextuelle fournit la lecture d’origine et le nom de l’éditeur qui conseille le changement.
  • Les différentes sortes de lacunes sont indiquées par [...], et une fenêtre contextuelle fournit une explication, dans la mesure du possible.
  • Les passages qui ne sont pas en gascon sont en caractères bleus.
  • Les passages dont la lecture est incertaine sont en italiques. Les mots barrés dans le manuscrit le sont ici aussi, et les ajouts des scribes (dans les marges, par exemple) sont fournis sous forme de texte en italiques entre crochets.
  • Les chiffres dans la marge de gauche indiquent la page et la ligne dans l’édition publiée.
  • Pour mettre en évidence les verbes du texte et pour rendre visible leur analyse, cliquer le bouton “ANALYSE”.

TestColombD.1 (original), 1659 mots
Bordeaux (nord) 1294
Rédacteur = W. Arnaud de Bragayrac
MS. Bordeaux, Bibliothèque municipale, no.?, 1294


58, 3 In nomine Patris et Ffilii et Spiritus Sancti, amen.


58, 4 Conoguda causa sia que Johan Colom, filhs, sa en areyre deu senhor
58, 5 en Galhart Colom, qui fo, sans de corps [...]endommagé et de bona
58, 6 consienssa ab son [...]endommagéa fes son orde et son testament [...]endommagé darreyra
58, 7 voluntat, en la maneyra [...]endommagé


58, 8 E vougo et ordenet l’avantdeit en Johan Colom que de sous bens et de
58, 9 las suas causas outra [...]endommagé ordenat per l’esgart de ses ordeners dejus
58, 10 escruits o per la major partida de lor seguont que it conoisseran que sera
58, 11 a far.


58, 12 E plus [...]endommagé lo senhor en Gualhart Colom, son paire, et de ladeita
58, 13 dona na Trencaleon, sa maire, qui foren, sian pagat et fornit, et lors
58, 14 esmendas ffeitas per ayssi cum es ordenat en las cartas ffeitas de lor [...]endommagé
58, 15 ent.


58, 16 E outra totz los avantdeitz x. milia s. que a pres inconnu per sa arma, det
58, 17 et leysset l’avantdeit en Johan Colom a la dona na Mabilha, sa molher,
58, 18 xx milia s. de la moneda corssabla à Bordeu per ffar et per complir totas
58, 19 [...]endommagé proprias voluntatz, en vita et en mort, contatz los x. milia s.
58, 20 contengutz en la carta, si cum disso de lor maridatge, deus quaus vougo et
58, 21 ordenet que sos ordeners, dejus escriutz, lo paguen c. libras a cascun
58, 22 an deus bens et de las causas qui issiran de tota sa terra, tant en jusqua
58, 23 que li medis suy ordener dejus escriutz l’an pagada ben et complidament
58, 24 totz los avantdeitz xx milia sous.


58, 25 E deit meis et leisset l’avantdeit Johan Colom a ladeita dona na Mabila,
58, 26 sa molher, tres milia sous de l’avantdeita moneda a cascun an d’arrenda,
58, 27 a ssa vita, tant quant era viura et ses marit estera; comtadas las L. libras
58, 28 qu’en medis en Johan Colom lo deve assignar d’arrenda, per ayssy cum
58, 29 disso que era contengut en carta de cartolari ffeita de I. combent entreu
58, 30 senhor en Girart, senher de Blaya, qui ffo, eu deit senhor en Galhart
58, 31 Colom, son payre, qui fo. Los quaus tres milia sous vougo et ordenet que
58, 32 ffossan assignat a ladeita dona na Mabila, sa molher, en bons locs et en
58, 33 valentz, per sos ordeners et a conoguda de sos ordeners dejus escriutz.
59, 1 Pero si tant era causa que ladeita dona na Mabila, sa molher, prene o
59, 2 vole prendre marit, lo medis en Johan Colom en aquet cas, non da ni
59, 3 vou que sian assignadas, mas tant solament C. livras a cascun an
59, 4 d’arrenda, a ssa vita, comtadas las avantdeitas L. livras deu davantdeit
59, 5 combent.


59, 6 E plus vougo et ordenet, que apres que Deus aure ffeit son
59, 7 comandament de luy, que ladeita dona na Mabila, so molher, estonga a mayson
59, 8 sua tant quant era viura, et tant quant a leys playra et vorra estar senes
59, 9 marit. E y aga a mengar et a beure et a vestir et totz sos obs
59, 10 ondradament per ayssi cum a tau dona athanh, de totz sos bens et de totas las
59, 11 suas causas. E que sia tutairis, gardairis et aministrairis de totz sos
59, 12 enffantz et de totz lurs bens et de totas las lurs causas, on que sian et
59, 13 quaus que sian. Pero vougo et ordenet que ladeita na Mabila, sa molher,
59, 14 no pusca ni aia poder de dar moher a sos filhs mascles ni a las
59, 15 filhas sic: filhs (Delpit)  maritz, se n’es la voluntat eu cosselh deu prior deus predicadors
59, 16 qui aras es o per temps sera et d’en Wilhem Arramon de Genssac et d’en
59, 17 Johan Colom de Rua neva et d’en W. Arramon Colom de Borc, o de la
59, 18 major partida de lor ab l’avantdeit prior o de son loc tenent à Bordeu, si
59, 19 lo deitz priors aparoentz no era. Et si tant era causa que era ffes lo
59, 20 contrali, vougo et ordenet lo medis en Johan Colom que tota la gracia en
59, 21 don que ffeit l’a, sia quas et nullos. Pero vougo et ordenet que ladeita
59, 22 dona na Mabila, sa molher, estant en son ostau et avent sos obs per ayssi
59, 23 cum dessus es deit no prengos arre deus avant deit III. milia sous
59, 24 d’arrenda et de las avantdeitas C. livras deu maridatge. E vougo et ordenet
59, 25 que deus bens et de las causas que yssiran de sa terra que ladeita dona na
59, 26 Mabila, sa molher, sia tenguda d’acomtar ab los avantdeitz sos ordeners
59, 27 dejus escriutz o ab la major partida de lor, a cascun an, una vetz, ayssi
59, 28 que so qu’en sobrere vengos au proffeit deus enffants et amelhurament de
59, 29 lor terra.


59, 30 En totz sos autres bens et en totas sas autras causas, tant moblas quant
59, 31 no moblas, on que sian et quaus que sian, et on que et las aya et aver
59, 32 las deia, en aucuna maneira, pagat et ffornit son orden et son testament,
59, 33 et pagat et ffornit avant que son los ordes eus testamentz deudeit senhor
59, 34 en Galhart Colom, son paire, et de ladeita dona na Trencaleon, sa maire,
59, 35 qui fforen, en la maneira, en la fforma que es avantdeit, a ffeit et establit
60, 1 sos leyaus hereters Amaneu Colom, Johan Colom et W. Arramon Colom,
60, 2 sos filhs.


60, 3 Pero vougo et ordenet que si tant era causa que l’avantdeita dona na
60, 4 Mabila, sa molher, era prenchs en la ora et en la sadon que aquesta carta
60, 5 fo enquerida et ave her mascle en aquet cas inconnu en a dat et leyssat en
60, 6 avantatge audeit Amaneu Colom, son filh, totz los cens, eus esporles,
60, 7 eus [...]endommagé eus devers et las senhorias que et a et aver deu en las suas
60, 8 breuterias et en la grant yssintaria deu marquat: tot so que et a et aver
60, 9 y deu et la mayson et la bouta en que esta. E audeit Jehan Colom, son
60, 10 filh, a dat en avantatge lo son grant cererinconnu ab las maysons et ab las
60, 11 plassas qui y sson, ab totz los sos autres apertenementz, que disso que
60, 12 ave en la rrua Boqueira. E audeit W. Arramon Colom a dat en avantatge
60, 13 la mayson neva que disso que ave a rrua Sent-Jacmes, davant las maysons
60, 14 nevas qui foren d’en mesti Francon. Et totz los autres bens que partian
60, 15 per comunau et per engau partida.


60, 16 E si Deus fade son comandament de l’er mascle qui apres lodeit Amaneu
60, 17 vindre sens her de luy et de sa molher espoza, et n’i ave dos, lo medis
60, 18 en Johan Colom vougo et ordenet que so que es caduc lo sere de le
60, 19 heretatge torne et sia ad aquet qui la taula tindre.


60, 20 E si Deus fade comandament deudeit Amaneu Colom, son filh, sens her
60, 21 de lui et de sa molher espoza et y ave hers mascles, et a dat et leyssat a
60, 22 l’aynat sic: l'annat (Delpit)  aquet medis avantatge que a dat audeit Amaneu, en
60, 23 segon avantatge au segont, en ters avantatge au ters.


60, 24 E vougo et ordenet lo medis sic: lomedis (Field)  en Johan Colom que si ladeita dona na
60, 25 Mabila era prenchs et ave filhs o filhas, ayssi que n’agos doas, que
60, 26 cascuna filha agos X milia sous en deners et XXX livras d’arrenda obs de lor
60, 27 maridar. E vougo et ordenet que d’aquo stenga et stengan per contenta
60, 28 o per contentas, et per abondoza o per abondozas, car en aquo la fey e
60, 29 las fey hereteira o hereteiras, e no en plus.


60, 30 Et si ave filh o filhs mascles, vougo et comandet que partan engaument
60, 31 ab los autres avantdeitz sos enfantz exceptat los avantdeitz avantatge que
60, 32 dat los a per ayssi cum desus es deit.


60, 33 E vougo et ordenet que X sous d’arrenda, a cascun an, sian dat et
60, 34 assignat aus XV caperans de Bordeu, en bon loc et en valent, per far cascun
60, 35 an son aniverssari dins Bordeu.


61, 1 E si tant era causa que Deus fes son comandament de luy ses her o
61, 2 sens hers mascles, desendent o desendentz de luy et de sa molher espoza,
61, 3 o aquetz hereters muren avant que vingossan a la hetat de far testament
61, 4 per ayssi cum desus es deit, prengo plus l’avantdeit en Jehan Colom
61, 5 sobre sos bens et sobre sas causas, per amor de Deu et per lo salut de sa
61, 6 arma tres milia livras de l’avantdeita moneda las quas vougo, comandet
61, 7 et ordenet que sian dadas et departidas per amor de Deu et de la sua
61, 8 arma, per las mans de sos ordeners desus escriutz et a lor bona conoguda,
61, 9 dins l’avescat de Bordales et no alhors.


61, 10 En totz los autres bens et causas ffey et establis sa leyau hereteira,
61, 11 en quaus avantdeit l’avantdeita na Trencaleon, sa filha, ab autras filhas
61, 12 si in ave, exceptat l’avantatge que a ffeit au d’avantdeit Amaneu
61, 13 Colom, son filh, que vou que sia en avantatge a ladeita na Trencaleon,
61, 14 sa filha.


61, 15 E a ffeit et establit sos ordeners et exsecutors d’aquesta orden et
61, 16 testament [...]endommagé lur daun lo d’avantdeit prior deus ffrayres Predicadors de
61, 17 Bordeu, qui per temps sera, ffrayre Guiraut Bermont, ffrayre Bernard de
61, 18 Juzics, ffrayre Pey de Lopiac, ffrayre Bertrand de Cabanac, de l’avantdeit
61, 19 orde, en W. Arramon de Genssac, en Bernard d’Escossan, son gendre, en
61, 20 Johan Colom de Ruaneva, en W. Arramon Colom de Borc et n’Arnaud de
61, 21 Lanauda lo campnhador.


61, 22 E pregua et requer lo medis en Johan Colom a l’arcibesque de Bordeu
61, 23 et au comte de Peiregort et au senhor de Blaya que sian gardador et
61, 24 cosselhs d’aquesta orden, a la requesta deus avantdeit ordeners.


61, 25 Aus quaus avantdeitz sos ordeners et a dat et leyssat a cascun XXV livras
61, 26 per lur tribalh. Aus quaus avantdeitz sos ordeners o a la major partida de
61, 27 lor qui presentz seran, acordans ab lodeit prior deus Predicadors de
61, 28 Bordeu qui per temps sera et a dat loc et leder et plener poder et
61, 29 auctoritat et licentia de prendre, de sadir et de recebre [...]endommagé
61, 30 M° CC° LXXXmo IIII° Regnante Phelip, rey [...]endommagé,
61, 31 Henri, arcibesque de Bordeu,
61, 32 en Girmont de Burlac, cavoir, major. Testes sunt : n’Elias de Lanauda,
61, 33 filh de l’avantdeit n’Arnaud de Lanauda, en Gaucem Gombaut [...]endommagé
61, 34 n’Arnaud, W. de Sotzlomur, [...]endommagé Thomas de Lera [...]endommagé W. Colom
62, 1 de Todela e Joha Bareu qui [...]endommagé W. Arnaud de Bragayrac escrivo et
62, 2 son senhau acostumat y pauset.